Mijn Molukken avontuur begon op 7 Juli in de haven van Jakarta. Ik was 1 van de vertalers van een team van 58 en we zouden gedurende 4 weken de USNS Mercy Missie in de Molukken ondersteunen. Dit ging uit van de stichting (HOPE wordwide) waar het weeshuis van is. Dus.. na anderhalf jaar werken in het weeshuis en hun gezondheidsprojecten kreeg ik deze aanbieding vanuit het hoofdkantoor in Jakarta. Geen idee wat ik kon verwachten stond ik met mijn weekendtasje klaar om aan boord te gaan. De groep bestond voornamelijk uit medische en verpleegkundige studenten van een Universiteit in Jakarta en werd aangevuld met wat ervaren veldmensen en gediplomeerd verpleegkundigen. Ik was 1 van de 6 teamleiders en zou getraind worden in “leadership”.
Gedurende 5 dagen voeren we van Jakarta naar Morotai in de provincie Noord Molukken en in die 5 dagen hadden we de tijd om te wennen aan het militaire regime, eten aan boord en werden we voorbereid op wat zou gaan komen. Al snel werd duidelijk dat we te weinig vertalers hadden. De US navy had om 100 vertalers gevraagd en dan komt 58 niet echt dicht in de buurt. We zouden ons dus moeten voorbereiden om hard… heel hard… te werken, maar we zouden “Semper Gumby” zijn, zoals ons in de eerste dagen geleerd was…
Ik had me al snel gestort op het maken van een rooster voor de vertalers, waardoor ik vele uren doorbracht in donkere kamers en af en toe naar buiten kon gaan om even de GPS aan te zetten om te kijken waar we waren en te genieten van het uitzicht. De teamleiders gingen van de ene naar de andere vergadering en al snel werd duidelijk dat de Semper Gumby een heel belangrijke term zou worden gedurende de reis.
Aangekomen in Morotai begonnen de missies aan land. In het kort: de eerste dag ging er een chirurgisch team aan land en selecteerde de mensen voor operaties aan boord. Deze mensen werden diezelfde of de volgende dag naar het schip gevaren en klaar gemaakt voor hun operatie. Veelal kinderen met hazenlippen, vrouwen met baarmoeder problemen, mensen met staar van de ogen en mensen met hernia’s. omdat het schip elke plaats maar 4 of 5 dagen zou aandoen werden patiënten geselecteerd die relatief gezond waren en snel weer zouden genezen.
De rest van de dagen werden er verschillen teams per helikopter of boot naar land gebracht en hielden kliniek in rurale gebieden. Met een team van gemiddeld 45 (para)medici werd je neergezet in the middle of nowhere en zag je gemiddels 900 patiënten per dag, variërend van het uitdelen van leesbrillen tot het trekken van rotte kiezen door de aanwezige tandartsen.
De missie bestond verder uit het uitwisselen van kennis in lokale ziekenhuizen, klinieken en gezondheidsposten door middel van het geven van lessen aan verpleegkundigen en dokters. Als vertaler had je het voordeel dat je dus overal werd ingezet en altijd wel een keer met boot of helikopter aan land werd gedropt. Er was ook een team van dierenartsen aan boord en als je geluk had stond je voordat je het wist tussen de varkens en kippen als vertaler.. geweldig.. !!
Omdat de Amerikanen niet overal even geliefd zijn, waren de veiligheidsmaatregelen bijzonder strikt. Je mocht het terrein niet af en we liepen of reden onder politie/militaire begeleiding naar de medische site. Tot grote frustratie en onbegrip van mijn Indonesische collega’s, die na 1 week Amerikaans eten alleen maar konden denken aan nasi goreng.. met als gevolg dat ik er af en toe 1 kwijt was en weer terugvond in een klein restaurant genietend van hun lunch. Dan maar vriendelijk uitleggen dat dit niet helemaal de bedoeling was en dat het overtreden van regels in Amerika heel zwaar weegt. Hoewel ik de veiligheidsmaatregels ietwat overdreven vond, begreep ik het wel, gezien de aanslagen in Bali en Jakarta in de afgelopen jaren.
Na 5 dagen voeren we naar Ternate waar we eenzelfde missie hadden. Deze keer was ik deel van een team wat een week aan land zou blijven en zou slapen in een lokaal ziekenhuisje. De eerste dag bestond weer uit het selecteren van mensen die een operatie nodig hadden en de 6 dagen daaropvolgend uit het draaien van een kliniek met het zien van 900 tot 1000 patiënten per dag. Wat hebben we hard gewerkt en wat had ik soms moeite met het begrijpen van de lokale taal.. vaak kon je niet veel voor de mensen doen, omdat je de middelen niet had. Dus veel meer dan het uitdelen van vitamines en pijnstillers kon je dan niet doen. De Indonesische regering had een grote vinger in de pap gehad bij de voorbereidingen van deze missie en had besloten dat ze alleen Indonesische medicijnen mochten inkopen en had ons verboden Malaria en TBC te behandelen. (omdat er al lokale projecten zouden zijn binnen dat gebied…. NOT) Daar zit je dan, midden in een Malaria endemisch gebied en kan je niet behandelen.. frustrerend. We moesten dan zo’n patiënt doorsturen naar het lokale ziekenhuis (wat dan niet meer gratis was) in de hoop dat ze de medicijnen en diagnostische middelen wel hadden. Vaak was dat niet het geval en konden we alleen maar toekijken. Ja.. het was dus niet alleen maar stoer en geweldig, maar ook vaak tot tranen toe frustrerend. Het was de eerste keer dat Amerika werd toegelaten in Indonesië op dit gebied en hadden ze dus geen andere keuze dan zich aanpassen aan de vaak kromme regels en doen wat je kunt doen. Daarbij komt nog dat de gebieden die we bezochten vaak niet beschikten over een goed educatie systeem, ziekenhuizen of infrastructuur. De kennis van ziekte en preventie van ziekten is nauwelijks aanwezig bij de lokale bevolking en je kunt dan nog zo hard je best doen en medicijnen uitdelen, maar als mensen niet begrijpen wat ze ermee moeten doen sta je machteloos.
Voorbeelden te over.. veel mensen stoppen met medicijnen als ze het idee hebben dat het niet werkt, zo ook met hoge bloeddruk medicijnen, diabetes medicijnen en antibiotica. Het feit dat diabetes en hoge bloeddruk chronische ziekten zijn begrijpen mensen niet, want als je een tablet neemt, wordt je weer beter is de algemene gedachten. Zo ook TBC medicatie die na een paar weken gestopt wordt door de patiënt (terwijl je die 6 maanden MOET nemen) omdat ze nog steeds hoesten en nachtzweten hebben, met als gevolg dat je weer van vooraf aan moet beginnen en vaak langer dan 6 maanden.
Zo zag ik, samen met een internist, een jongen van 27 en zijn moeder. Deze jongen was na een ziekte op jonge leeftijd mentaal gehandicapt. Hij kon alleen maar knikken en een beetje lachen. Hij was doof en was al vanaf zijn 5e niet meer naar school gegaan. Deze moeder komt dus naar ons toe in de hoop dat wij haar zoon even beter kunnen maken. De uitdrukking op haar gezicht, toen ik (als vertaler) moest vertellen dat we niets voor hem konden doen, zal ik nooit meer vergeten. Zij had haar laatste hoop op ons gevestigd en zag al weken uit naar de komst van het team met Amerikaanse dokters, had twee dagen in de brandende zon in de rij gestaan met haar zoon en stond na 10 minuten weer buiten, gedesillusioneerd…
De vrouw van 48 die al drie jaar borstkanker had en bang was voor een operatie (omdat er in het lokale ziekenhuisje meer mensen overleden tijdens een operatie dan beter werden) en dus hoop op ons gevestigd had. Er werd haar uitgelegd dat we niets meer voor haar konden doen en kreeg een kuur antibiotica mee, om de tumor (die zichtbaar was) van verdere infectie te behoeden. Na drie dagen kwam ze terug en vertelde dat ze het niet begreep, omdat ze toch (al) die pillen had genomen en de wond er nog steeds was… Daar sta je dan.. met je mooie T-shirt met de pakkende woorden erop: “HOPE worldwide: bringing hope, changing lifes”.
Hoewel ik na deze missie veel van mijn idealisme kwijt ben geraakt kan ik het niet helpen om een traan te laten van frustratie en boosheid om de ongelijkheid in de wereld. Helemaal als je ziet dat de vriendjes van lokale hoge mensen eerst mogen en dus meer kans hebben om geopereerd te worden..
Daarbij realiseer ik me dat er nog zoveel te doen valt, vooral op het gebied van educatie, omtrent het voorkomen en genezen van ziekten (laat ik daar nou net een studie in gaan doen, die over een paar weken begint..) Ik kan nog wel even doorgaan, maar we hebben veel mensen WEL kunnen helpen. Onder andere door het uitdelen van (lees)brillen en het trekken van rotte tanden.
Gelukkig was er ook tijd voor plezier na het werk en werd ik op de eerste dag al erop uit gestuurd om bier te kopen voor het team. Wat is dat dan lekker zeg, na een dag hard werken in de brandende zon. De laatste avond werden we uitgenodigd door het personeel van het ziekenhuis om te eten en te zwemmen in zee.
De laatste missie vond plaats op Ambon, waar we totaal 9 werkdagen zouden hebben. Wederom veel diagnostiek en operaties verricht aan boord en aan land veel kliniek dagen die twee keer zijn afgebroken omdat de lokale bevolking niet onder controle te krijgen viel en door de dranghekken heen brak. Ik ben 1 dag mee gegaan met de dierenartsen en heb echt een geweldige dag gehad. Joost is ook nog even in beeld geweest als vraagbaak voor de Amerikaanse dierenarts, omdat hij natuurlijk expert is op het gebied van ziektes bij varkens…
De president van Indonesië zou 2 augustus aan boord komen en zou Sail Banda 2010 afsluiten. Helaas ging dat niet door, omdat hij en zijn gevolg zulke bizarre veiligheidsmaatregelen eisten dat het onmogelijk was om daaraan te kunnen voldoen. Helaas, geen president aan boord. De groep vertalers mocht pas een dag later van boord, omdat er opstanden in de stad Ambon waren en het onveilig werd geacht.
Toen kwam het afscheid.. de meiden en jongens (en ik stiekem ook) hadden zich gehecht aan het schip en de mensen en de tranen vloeiden rijkelijk. Mooi om te zien dat je 4 weken geleden aan boord komt en niet weet wat je kunt verwachten, alles nieuw is en je tig keer verdwaald aan boord en 4 weken later werden we uitgezwaaid door het personeel van het schip. Ik ben heel wat leiderschap ervaring rijker, ben super flexibel en kan met gemiddeld 4 uur slaap per nacht 4 weken achter elkaar werken en er ook nog van genieten. Joost was inmiddels ook aangekomen op Ambon en we zouden nog een weekje vakantie hebben samen. Ik kon niet stoppen met praten de eerste dagen en bleef maar herhalen wat een geweldige ervaring dit was. Gelukkig hadden we alle tijd om te praten, omdat het in die week drie uur droog is geweest en de voor de rest van de tijd regende het heel erg hard..
Als ik ooit kleinkinderen heb (nee, dit is geen stille hint) zal ik ze zeker het volgende met krakende stem vertellen: “Toen jullie oma 31 was, was ze deel van een Amerikaanse medische missie naar de Molukken en heeft de arme mensen van Indonesië geholpen als vertaler, in helikopters mogen meevliegen, in boten kunnen varen, walvissen op open zee kunnen zien, bbq’en op het vliegdek en kunnen ervaren hoe het is om een maand lang voor de Amerikaanse marine te werken.”
